Wykaz obiektów opuszczonych i niewłaściwie zagospodarowanych - 1953 rok

Wykaz obiektów opuszczonych i niewłaściwie zagospodarowanych - 1953 rok

1. Pow. Opole, gm. Krapkowice, nadleśnictwo Strzelczyki, wieś Gwoździec .

Poniemiecka fabryka bomb lotniczych wykonywanych z materiałów sprowadzanych z innych fabryk. Grupa naziemnych bunkrów amunicyjnych betonowych o bardzo silnej konstrukcji (obsadzonych krzewami). 18 bunkrów jednakowego typu o wymiarach: 15 x 20; 2 bunkry o wymiarach 46 x 22 1 budynek garażowy na 24 wozy, 4 budynki gospodarczo-mieszkalne bez drzwi, okien i podłóg. Bocznica zdewastowana. Dojazd z m. Krapkowice 4 km szos asfaltową, wewnętrzne połączenie drogowe brukowane kostką. Obiekt położony na 20 ha w lesie.
 

2. Pow. Głubczyce, gm. Kietrz, wieś Dzierżysław.

W czasie wojny kopalnia gipsu, przygotowane na warsztaty mechaniczne (agregaty lotnicze). Obiekt zalany wodą.

3. Pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda, wieś Ludwikowice .

Obiekty fabryki materiałów wybuchowych. Ogólna ilość 21, z tego jest wykonanych ok. 200 m3 w wykopach ziemnych. Budynki naziemne o kubaturze 6001000 m3 wykonane z betonu, względnie cegły. Budynki robocze w ilości 20 o kubaturze 20000 m3.

4. Pow. Wałbrzych, gm. Głuszyca, wieś Kolce .

Ogromne schrony podziemne dotąd niezupełnie zbadane. Obiekty te były do roku 1945 w trakcie budowy, z przeznaczeniem do produkcji sprzętu zbrojeniowego.

5. Pow. Środa Śląska, gm. Ciechów, na linii Wrocław - Legnica .

Była Fabryka Kruppa. Ogromne, nie zniszczone hale. Maszyny zdemontowane. Obiekt w 1953 r. zajęty na magazyn zboża.

6. Pow. Kamienna Góra, Wzgórze Antonin, na linii Jelenia Góra - Wałbrzych .

Była fabryka amunicji. Na obszarze 70 ha, 44 budynki naziemne. Bardzo wiele magazynów podziemnych niezupełnie zbudowanych (częściowo zasypane i zalane wodą. Fabryka zatrudniała 9000 ludzi).

7. Pow. Jelenia Góra, gm. Piechowice .

Fabryka materiałów wybuchowych (dawniej "Dynamit" Aktiengesellscheft Uesuchstation Petersdorf). Obiekt zajmuje 16 budynków fabrycznych i 8 schronów budynki murowane o powierzchni 24669 m2.

8. Pow. Lubań, gm. Miłoszów .

Obiekt podziemny, wykuty w górze na terenie fabryki Jedwab-Galanteryjny nr 10. Fabryka była w czasie wojny wykorzystywana do celów wojskowych przez niemieckie zakłady zbrojeniowe VDM. Obiekt dokładnie nie zbadany, wiadomo, że do wewnątrz przeprowadzone są tory kolejki wąskotorowej.

9. Pow. gm. Lubań .

Obiekt podziemny wykuty wzdłuż całej góry znajdującej się częściowo na terenie fabryki PZIG w Bawarowie. Podobnie jak w Miłoszowie, fabryka była w czasie wojny wykorzystywana do celów wojskowych przez niemieckie zakłady zbrojeniowe VDM. Obiekt dokładnie nie zbadany sądząc po rozstawie wejść znacznie większy jak fabryka w Miłoszowie. Wzdłuż chodników podziemnych przebiegają tory kolei wąskotorowej.

10. Pow. gm. Zgorzelec .

Na terenie Polskich Zakładów Pasów i Artyk. Techn. znajdują się podziemne schrony w ilości ok. 20 są o wymiarach 3 x 5, 4 x 5, 8 x 5 m Oświetlenie było rozwiązane za pomocą ścian fosforyzowanych. Czynne były aparaty do odświeżania powietrza (mechaniczne i elektryczne). Wejście do poszczególnych pomieszczeń zabezpieczały specjalne drzwi.

11. Pow. Lubań, m. Leśna .

Nie dokończona fabryka lotnicza, w skale wykute tunele.

12. Pow. Zgorzelec, gm. Opatówka, wieś Łąki .

Była fabryka podziemna V.II. obiekt o bardzo dużej kubaturze. Budynki nadziemne i hale zdewastowane.

13. Pow. Wałbrzych, gm. Walim, wieś Rzeczka .

Podziemne ganki w skale, nie ukończone (dla jakiegoś dużego obiektu podziemnego).

14. Pow. Wałbrzych, gm. Głuszyca, Wilcza Wieś - j.w.

15. Paw. gm. Strzegom, 4 km od Strzegomia

Podziemna fabryka, wejście podminowane i zawalone.

16. Pow Żary, m. Przewóz .

Podziemna fabryka amunicji o pow. kilku kilometrów.

17. Pow. Żary, gm. Tuplice, m. Barść-Zasieki .

Dawna fabryka niemiecka materiałów wybuchowych. Teren zajęty pod obiekt wynosi kilkadziesiąt ha.

18. Pow. Żary, m. Krzystkowice.

Była fabryka niemiecka materiałów wybuchowych (zdemontowane). Teren zajęty pod obiekt wynosi kilkadziesiąt ha.

19. Pow. Kożuchów, wieś Przemków .

Była fabryka pocisków i bomb. Pozostały piece i formy. Maszyny zdemontowane, obiektem opiekowały się Zakłady Mechaniczne w Nowej Soli.

20. Pow. i m. Nysa .

Stare forty i umocnienia z XVII wieku, budowane z cegły i kamienia (forty nadziemne i podziemne).

21. Pow. Śrem, gm.. Kurnik, Leśniczówka przy drodze Kurnik - Poznań .

Hala po byłej fabryce samolotów Focke-Wulf, dł. ok. 150 m., szer. 15-20 m.

22. Pow. Śrem, gm. Kurnik, Leśniczówka Drapłka II przy drodze Borowiec - Koninka .

Dwie hale po byłej fabryce samolotów Focke-Wulfa o wymiarach jak wyżej. Dwie hale na terenie Koninka długości 100 m.

23. Pow. Gorzów, m. Kostrzyn (las).

Podziemna fabryka amunicji względnie samochodów. Brak bliższych danych z uwagi na zaminowany teren.

24. Pow. Międzyrzecz, gm. Kaława, m. Wysoka .

Fabryka silników lotniczych Daimler Benz i pocisków V 2. Fabryka znajduje się na długości 60 m pod powierzchnią ziemi.

Do hal fabrycznych zostały ułożone tory kolejki wąskotorowej. Dwa wejścia w lesie, rozmiary bliżej nie zbadane.

25. Pow. Słubice, m. Górzyca .

Duży obiekt podziemny, murowany, gdzie się kończy - nie ustalono. Zawiera dużą salę, wodociągi, klozety kotły do gotowania i szereg korytarzy

26. Pow. Sulęcin, gm. Wielowieś, m. Borysin.

Magazyny podziemne żelbetonowe oraz ganki podziemne o wielorakich i skomplikowanych odgałęzieniach. Wielkości obiektu nie ustalono.

27. Gm. Czerwieńsk .

Była fabryka części metalowych do czołgów różnego typu, o ogólnej kubaturze 4200 m3 składająca się z 4 kompleksów na obszarze około 2 ha. Położona wśród lasów przy szosie Zielona Góra - Czerwieńsk. Zabudowa fabryki zniszczona w 60 %.

28. Gm. Zabór, rejon gromad Milsko, Dąbrowa .

Kompleks schronów podziemnych ogólnej ilości 30 obiektów położonych wzdłuż wału ochronnego nad rzeką Odrą.

29. Poznań, Starołęka, ul. Książęca .

Były fort Nr 1 zbudowany około 1880 r, przekształcony w roku 1944 na potrzeby fabryki samolotów Focke-Wulf, z doprowadzeniem połączenia kolejowego ze stacji Poznan-Starołęka

30. Poznań-Zegrze, przy zbiegu ulicy Serbinowskiej z ulicą Graszewo .

Były fort Nr 2 zbudowany około 1880 r., przekształcony w 1944r na potrzeby fabryki samolotów Focke- Wulf, skanalizowany i zaopatrywany w światło elektryczne. Fort ten miął połączenia kolejowe, jak również osobną bocznicę kolejową.

31. Poznań-Łączny Młyn .

Były fort Nr 3, reszta jak wyżej, nakrycie hal jest bardzo zniszczone - brak drzwi i okien.

32. Poznań-Karoli Północ, koniec ul. Bałtyckiej .

Były fort Nr 4, od 1945 r teren fabryki amunicji.

33. Poznań Wola, Przy ul. Polskiej.

Były fort Nr 7, od 1944 r przekształcony na potrzeby fabryki Telefunken.

34. Poznań-Naramowice .

Były fort Nr 5, przekształcony na potrzeby fabryki DWM.

35. Poznań-Podole .

Były fort Nr 6, przekształcony na potrzeby DWM.

36. Poznań-Świerszczewo.

Były fort Nr 9, przekształcony na potrzeby fabryki DWM.

37. Pow. Sulęcin, Świebodzin, Międzyrzec .

Podziemne miasto wraz z własnymi fabrykami, halami montażowymi magazynami i wszelkimi urządzeniami mieszkalnymi, połączone podziemnymi tunelami kolejowymi i samochodowymi w kilku kondygnacjach. Dojścia zaminowane lub zawalone. Bliższych danych brak.

38. Pow. Gryfino, gm. Nadleśnictwo Gołaszew .

Pięć pomieszczeń podziemnych, betonowych, każde z nich o wym. ok. 22 x 150 m. Dwa schrony podziemne betonowe, o wymiarach 22 x 22 m, 12 baraków podpiwniczonych murowanych. Obiekt zalany wodą.

39. Gm. Przytor, Nadleśnictwo Świnoujście w Międzyzdrojach .

Fabryka torped, wiele schronów podziemnych, obiekt częściowo uszkodzony.

40. Pow. Drawsk, gm. Złocieniec, m. Budowo .

Schrony podziemne (drugie miasto podziemne), za Niemców szkoła SS-owców.

41. Szczecin .

Podziemne pomieszczenie beton-żeliwne w rejonie portowym Dolnej Odry. Nadbrzeże "Arsenał". Wg inf. duże pomieszczenie podziemne.

42. Pow. Nowogard; m. Marty (Sobótka).

Podziemna fabryka amunicji, w której Niemcy prowadzili doświadczenia nad bronią atomową (laboratorium doświadczalne).

43. Szczecin, obok fabryki surogatów kawowych .

Olbrzymie podziemia byłej fabryki zbrojeniowej.

44, Paw. Gorzów, gm. Lubniewica, wieś Świerków .

Fabryka uzbrojenia - 4 hale (żelbetonowe), dł. 100 i szer. 15 m.

45. Pow. Chojnice, m. Chojnice .

Tunel kolejowy betonowy szer. 8, wys. 4 i dl. 100 m.

46. Pow. Opoczno, gm. Smarcewice, stacja Jeleń.

118 m od stacji bunkier żelbetowy na pociągi. Dł 350 m, szer. 6 m, wys. 5,6 m 27 wnęk bocznych o wymiarach 4 x 6 x 2,1 m.

47. Gdańsk-Sztutowo .

W Sztutowie znajdują się dwa obiekty:

1. Była fabryka broni (budowa nie zakończona), 6 hal o wymiarach: 36 x 11, 32 x 16, 35 x 20, 70 x 50 i 70 x 50. Dwie ostatnie hale o dl. 70 m połączone były halą o dł. 24 x 16, tworząc podkowę.

2. Obiekty w niemieckim obozie koncentracyjnym (Sztutowo). Teren o powierzchni 1,5 km2, poprzecinany drogarni z kostki granitowej. Dwie hale o wymianach 104 x 25 m, inne mniejsze. Łączną powierzchnię hal oszacowano na ok. 7000 m2.

48. Opoczno, stacja kolejowa Spala .

Bunkier na pociągi 370 m dł., szer. 6 m, wys. 5,6 m, 25 wnęk o wymianach 4 x 6 x 2,1 m, 15 szt. bocznych pomieszczeń o wym. 13,1 x 8 m

49. Pow. Rawa Mazowiecka, gm. Inowłódź, m. Konewka .

Schron dla pociągu dł. ok. 500 m szer. 6 m i wys. 5,6 m oraz 4 bunkry żelbetowe.

50. Pow. Krosno Rzeszowskie, gm. Frysztak, wieś Stępina .

Schron główny sztabu wojsk niemieckich. Schron na pociąg dł. 300 m, wzdłuż schronu mieszczą się małe salki przeznaczone na stację obsługi telefonicznej, radiowej i podsłuchowej. Schrony podziemne w 3 kondygnacjach, wejście do schronu chroni 5 małych budowli betonowych. Wszystkie obiekty zbudowane są z żelbetonu o grubości 2 m.

51. Pow. Radom, m. Podkanów .

Budowa wielkich zakładów naprawy taboru kolej. (budowa nie dokończona), 6 hal o wymiarach 130x60x9m

52. Pow. Rzeszów .

Podziemny betonowy schron-tunel długości 500 m, znajdujący się w górze zwanej Żarnowska ewent. Grabowa. Połączony z linią kolejową normalnotorową Rzeszów - Jasło rozjazdem biegnącym przez cały tunel, u podnóża góry budynek na elektrownię. Szyny i urządzenia elektrowni zdemontowane.

53. Pow. Łąką m. Dąbrowa .

Była huta szkła przekształcona przez Niemców na zakład elaboracyjny. Powierzchnia terenu 258 ha, powierzchnia zabudowań 2252 m2, 14 budynków produkcyjnych, 12 mieszkalnych i 6 gospodarczych.