Tajemnice Kurhanu Sołocha: Odkrycie jednej z najbogatszych scytyjskich mogił

Jednym z najbardziej fascynujących miejsc w historii archeologii jest z pewnością scytyjski kurhan Sołocha, położony w obwodzie zaporoskim, na Ukrainie.

Kurhan Sołocha został odkryty i częściowo zbadany w latach 1912–1913 przez naukową ekspedycję pod kierownictwem M. I. Wiesielowskiego. To monumentalne miejsce pochówku zwróciło uwagę ze względu na swoje imponujące rozmiary: wysokość kurhanu sięgała 18 metrów, a jego średnica wynosiła około 110 metrów.

fot. Jeden z najwspanialszych kopców królewskich Scytów; Anatolij Wołkow; Wikipedia; CC BY-SA 4.0 DEED

Pod ziemią w kurhanie Sołocha kryły się dwa groby - centralny i boczny. Centralna mogiła, sięgająca końca V wieku przed naszą erą, składała się z podłużnego szybu o wymiarach około 7,5×2,7×2,9 metra, prowadzącego na głębokość około 1,5 metra do dwóch komór. Północna komora, o wymiarach około 5,5×4,9×6 metra, została złupiona w starożytności, ale ocalały kości ludzkie i zwierzęce, złote nakładki na misę czy też igła. Dodatkowo, znaleziono srebrny kijek z napisem "ΛΟΧΟ", czerpak z brązu, groty strzał i amforę. W południowej komorze, o wymiarach około 7,5×4×5,2 metra, odkryto m.in. brązowy kocioł z kośćmi zwierząt, palenisko, naczynie okrągłodenne z omphalos (wybrzuszeniem) na dnie, drewniany stołek, łopatę oraz trzy amfory.

fot. Kurhan Sołocha; Валерий Дед; Wikipedia; CC BY 3.0 DEED

W zachodniej części kopca, około początku IV wieku przed naszą erą, utworzono boczną mogiłę, przykrytą niewielkiej wysokości nasypem. Północna część bocznej mogiły zawierała m.in. szkielet nastolatka, kości do gry oraz groty strzał. Na końcu szybu znajdował się szkielet "zbrojnego" oraz wnęka, a w niej drewniane naczynie ze złotymi nakładkami, w drugiej wnęce znaleziono dziesięć amfor. We wschodniej komorze znajdował się szkielet "króla" z dwoma mieczami, strzałami oraz hełmem, a także złotym grzebieniem, fiolką z zamazanymi napisami "ΛΟΧΟ" (oryginalne) i "ΗΕΡΜΩΝ ΑΝΤΙΣΘΕΝΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" (późniejsze), bransoletami, nagolennikami, pasów w formie lwów, jeleni, gryfów, rogiem z srebrnymi detalami, siedmioma srebrnymi naczyniami, w tym z wizerunkami, trzema brązowymi kociołkami z kośćmi zwierząt, ceramicznym kyliksem, amforami oraz drewnianą komorą na wschód od szybu z pięcioma osiodłanymi końmi z brązowymi i złotymi detalami. Na wschód od niego znajdowała się mogiła "stajnia" z brązowymi grotami strzał. Po zbudowaniu mogiły, nasyp został zwiększony.

fot. Złoty grzebień odkryty w scytyjskim kurhanie Sołocha. Ermitaż, Rosja.; Wikipedia; domena publiczna

Na podstawie zgromadzonych artefaktów i datowania radiowęglowego przypuszcza się, że kurhan Sołocha powstał na przełomie V i IV wieku przed naszą erą. Znaleziska z tego miejsca wnoszą nowe spojrzenie na historię scytyjskiego społeczeństwa, a także potwierdzają wpływy greckiej kultury na tych obszarach.

fot. Artefakt z Kurhanu Sołocha. Ermitaż, Rosja. A. Yu Aleksiejew; Wikipedia; CC BY-SA 4.0

Kurhan Sołocha to jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych na obszarze scytyjskiego świata. Badacze wiążą znaleziska z dynastią królewską Scytów, prawdopodobnie z synami Ariapifa wspomnianymi przez Herodota. Jego bogactwo i różnorodność przedmiotów pogrzebowych stanowią nie tylko cenny zbiór historyczny, ale również okno na starożytną historię i kulturę.

Na podstawie: Elektroniczna encyklopedia Ermitażu