Krater z Derveni

W głęboko ukrytym grobowcu w Derveni, niedaleko Salonik, archeolodzy dokonali jednego z najbardziej niezwykłych odkryć – Kratera Derveni. To arcydzieło metaloplastyki, które wraz z całym swoim blaskiem i tajemniczością przemawia do nas zza odległych epok starożytnej Grecji.

fot. Krater z Derveni; autor: Manchot; CC BY-SA 2.5, Wikipedia

Odkrycie to miało miejsce w 1962 roku. Wówczas to w nienaruszonym macedońskim grobowcu, datowanym na koniec IV wieku p.n.e., odkryto ten majestatyczny krater. Wykonany z brązu o dużej zawartości cyny, ważący 40 kg, emanuje wspaniałym złotym połyskiem, który mimo upływu wieków wciąż zachwyca.

fot. Krater z Derveni; autor: Manchot; CC BY-SA 2.5, Wikipedia

Kratery tego rodzaju były w starożytnej Grecji rzadkim zjawiskiem. Ich wyjątkowość nie wynikała jedynie z technicznej złożoności wykonania, lecz także z kosztów pracy i materiałów. Jasper Gaunt z Uniwersytetu Emory w Atlancie zauważa, że podobne techniki zdobnicze stosowano także przy dekoracji elementów zbroi, jednakże ich zastosowanie na tak wielką skalę, jak w przypadku kratera Derveni, było niezwykłe.

fot. Krater z Derveni; autor: Manchot; CC BY-SA 2.5, Wikipedia

Sam krater pełnił funkcję urny grobowej dla tesalskiego arystokraty, o czym świadczy napis na jego korpusie: „Astiouneios, syn Anaksagorasa, z Larisy”. To odkrycie rzuca nowe światło na praktyki pogrzebowe starożytnych Greków, a także na ich kulturę i hierarchię społeczną.

Ale to nie tylko jego historyczna funkcja nadaje mu wyjątkowość. Dekoracja figuralna, złożona z misternie wykonanych płaskorzeźb, ukazuje nam świat mitologiczny i religijny starożytnej Grecji w sposób niezwykle ekspresyjny. Postacie Dionizosa, menad, mitycznych węży oraz myśliwego na fryzie głównym wyrażają głębokie znaczenia kulturowe i religijne tamtych czasów.

fot. Krater z Derveni; autor: Manchot; CC BY-SA 2.5, Wikipedia

Warto także zauważyć, że dyskusje na temat datowania kratera wciąż trwają. Większość badaczy sugeruje, że powstał on około 370 roku p.n.e. w Atenach, jednakże niektórzy wskazują na możliwość sfabrykowania inskrypcji około 350 roku p.n.e. w Tesalii. Inni z kolei datują go na okres od 330 do 320 roku p.n.e. i przypisują go brązownikom z dworu królewskiego Aleksandra Wielkiego.

fot. Krater z Derveni; autor: Manchot; CC BY-SA 2.5, Wikipedia

Krater Derveni to nie tylko obiekt archeologiczny. To dzieło sztuki o niezwykłej wartości, które inspiruje badaczy i miłośników starożytności do głębszego zrozumienia kultury i sztuki starożytnej Grecji. Jego obecność w Muzeum Archeologicznym w Salonikach stanowi nie tylko hołd dla przeszłości, ale także żywą lekcję historii dla kolejnych pokoleń.

na podstawie: GreekReporter