Odkrycie najstarszego obserwatorium astronomicznego z VI wieku p.n.e. w egipskim Kafr El-Szejk

W ostatnich latach archeologia przeżywa swój renesans, a każdy nowy odkrywany artefakt rzuca światło na niezbadane aspekty dawnych cywilizacji. Niedawne odkrycie w Egipcie stanowi dowód na niezwykłe umiejętności starożytnych Egipcjan w dziedzinie astronomii. Archeolodzy odkryli bowiem najstarsze i największe obserwatorium astronomiczne z VI wieku p.n.e., zlokalizowane w świątyni Buto, w prowincji Kafr El-Szejk. To wyjątkowe znalezisko jest kluczem do zrozumienia nie tylko naukowych, ale także religijnych i rolniczych praktyk starożytnego Egiptu.

Świątynia Buto, w której odkryto obserwatorium, była miejscem o ogromnym znaczeniu religijnym. Była związana z kultem bogini Wadżet, której przypisywano ochronę królów i sprawowanie pieczy nad ziemią Egiptu. Odkrycie tego miejsca nie tylko potwierdza, jak ważne były świątynie dla starożytnych Egipcjan, ale także jak ściśle wiązały się z obserwacjami astronomicznymi. Świątynie często były orientowane zgodnie z ciałami niebieskimi, co miało podkreślać ich znaczenie i boski charakter.

Obserwatorium, wzniesione z cegły mułowej, miało kluczowe znaczenie dla monitorowania ruchów słońca i gwiazd. Egipcjanie używali go do określania cykli słonecznych, co miało bezpośredni wpływ na tworzenie kalendarza rolniczego oraz określanie ważnych dat religijnych. Odkrycia w Kafr El-Szejk dowodzą, że starożytni Egipcjanie mieli zaawansowaną wiedzę astronomiczną, która była im niezbędna do synchronizacji codziennego życia z rytmem przyrody.

Obserwatorium w Kafr El-Szejk to imponująca budowla o powierzchni około 850 metrów kwadratowych, co czyni je największym tego typu obiektem odkrytym w starożytnym Egipcie. W jego skład wchodziło wejście skierowane na wschód, zgodnie z położeniem wschodzącego słońca, co miało symboliczne znaczenie. Budynek posiadał także centralną salę kolumnową w kształcie litery "L", otwartą na niebo, oraz masywną, nachyloną do wewnątrz ścianę z cegieł mułowych, co stanowiło odniesienie do tradycyjnej egipskiej architektury świątynnej.

Archeolodzy odnaleźli również pięć pomieszczeń wykonanych z cegieł mułowych, które prawdopodobnie służyły do przechowywania narzędzi astronomicznych, oraz cztery mniejsze pokoje, które mogły pełnić funkcje pomocnicze. Znalezione małe kamienne pomieszczenie interpretowane jest jako wieża obserwacyjna, z której obserwowano nieboskłon. Struktura ta stanowiła centrum starożytnej wiedzy astronomicznej, gdzie śledzono ruchy słońca i gwiazd, co umożliwiało stworzenie precyzyjnych kalendarzy i przewidywań astrologicznych.

Jednym z najważniejszych odkryć w obserwatorium jest rzadki, pochylony kamienny zegar słoneczny, zwany zegarem cienia. Jest to jedno z najstarszych tego typu urządzeń odnalezionych na terenie Egiptu. Zegar składa się z prostych płyt wapiennych o długości 4,8 metra, które najprawdopodobniej były ułożone w taki sposób, aby śledzić cień rzucany przez słońce w ciągu dnia. Dzięki temu starożytni astronomowie mogli precyzyjnie określać godziny oraz przewidywać momenty ważnych zjawisk astronomicznych.

Oprócz zegara słonecznego, archeolodzy odkryli także dwa okrągłe kamienie, które służyły do pomiaru nachylenia słońca, a także kamień przymocowany do podłogi okrągłej komory wewnątrz obserwatorium. Odkryte narzędzia świadczą o zaawansowanych technikach stosowanych przez starożytnych Egipcjan. Były one kluczowe nie tylko dla celów naukowych, ale także dla ustalania rytuałów religijnych, które były ściśle związane z obserwacjami astronomicznymi.

Podczas wykopalisk w świątyni Buto odkryto również liczne artefakty, które dostarczają cennych informacji o codziennym życiu starożytnych Egipcjan. Wśród znalezisk znajduje się posąg z XXVI dynastii oraz narzędzie pomiarowe Merkhet, które było używane do określania pozycji gwiazd na niebie. To narzędzie, wraz z zegarem słonecznym, było fundamentalnym elementem starożytnej astronomii egipskiej.

W świątyni odnaleziono także różne przedmioty religijne oraz wyroby ceramiczne, które były używane zarówno w codziennym życiu, jak i w rytuałach religijnych. Wiele z tych artefaktów pozwala lepiej zrozumieć, w jaki sposób Egipcjanie łączyli naukę z wiarą. Praktyki religijne były bowiem nierozerwalnie związane z obserwacjami astronomicznymi. Wiele ceremonii i rytuałów było odprawianych w określonych momentach, które były ustalane na podstawie ruchów ciał niebieskich.

Odkrycie obserwatorium w Kafr El-Szejk rzuca nowe światło na zaawansowane techniki astronomiczne stosowane przez starożytnych Egipcjan. Dzięki tym znaleziskom archeolodzy mogą lepiej zrozumieć, jak starożytni astronomowie używali prostych narzędzi do precyzyjnych pomiarów. Odkrycie to pozwala również na głębszą analizę wpływu astronomii na życie codzienne i religijne w starożytnym Egipcie.

Astronomia była nie tylko narzędziem do obliczania czasu, ale także elementem świętym, który stanowił fundament wielu rytuałów religijnych. Dzięki precyzyjnym obserwacjom gwiazd Egipcjanie byli w stanie synchronizować swoje działania rolnicze, przewidywać zaćmienia słońca oraz wyznaczać daty najważniejszych świąt religijnych. Odkrycie w Kafr El-Szejk pokazuje, że wiedza ta była znacznie bardziej zaawansowana, niż dotychczas sądzono.

Odkrycie najstarszego i największego obserwatorium astronomicznego w Egipcie jest jednym z najważniejszych odkryć archeologicznych ostatnich lat. Pokazuje, że starożytni Egipcjanie posiadali zaawansowaną wiedzę astronomiczną, którą wykorzystywali nie tylko w celach naukowych, ale także religijnych. Badania nad tym miejscem pozwalają na głębsze zrozumienie, w jaki sposób starożytne cywilizacje korzystały z obserwacji astronomicznych do organizacji swojego życia.

Dzięki temu odkryciu możemy lepiej zrozumieć, jak nauka i religia były ze sobą powiązane w starożytnym Egipcie. To odkrycie jest dowodem na to, że starożytne cywilizacje, mimo ograniczonych narzędzi, były w stanie osiągnąć niezwykłe wyniki w dziedzinie nauki, które miały dalekosiężny wpływ na ich codzienne życie i wierzenia.

fot. Egypt Ministry of Tourism and Antiquities

źródło:

1. Egypt Ministry of Tourism and Antiquities