ORP Wicher

W roku 1925, po uzyskaniu francuskiej pożyczki stabilizacyjnej na cele zbrojeniowe, rząd Władysława Grabskiego podjął decyzję o rozbudowie floty. Ten krok był efektem konferencji w Inowrocławiu, gdzie generał Władysław Sikorski i kontradmirał Jerzy Świrski zdecydowali o włączeniu do programu rozbudowy floty dwóch kontrtorpedowców.

W wyniku negocjacji z francuską stocznią Chantiers Naval Français w Blainville, 2 kwietnia 1926 roku podpisano kontrakt na budowę dwóch okrętów opartych na planach francuskiego typu Bourrasque (Simoun). Wartość kontraktu wynosiła 1 202 100 dolarów, a czas budowy przewidywano na 27 miesięcy dla pierwszej jednostki ("Wichra") i 39 miesięcy dla drugiej ("Burza").

fot. ORP "Burza" i ORP "Wicher"; NAC

Uroczyste położenie stępki pod ORP "Wicher" miało miejsce 19 lutego 1927 roku. Wodowanie kadłuba nastąpiło 10 lipca 1928 roku, jednak z pewnymi kłopotami, które wymagały użycia holowników do ściągnięcia okrętu na wodę. Matką chrzestną została żona ambasadora Polski w Paryżu, Helena.

8 lipca 1930 roku "Wicher" został wcielony do Marynarki Wojennej Polski. Jego pierwszym dowódcą został komandor podporucznik Tadeusz Morgenstern-Podjazd. Okręt mierzył 106,9 m długości, 10,5 m szerokości, z napędem opartym na dwóch turbinach parowych Parsonsa o łącznej mocy 35 000 KM. Jego uzbrojenie obejmowało m.in. cztery armaty kal. 130 mm. Artyleria przeciwlotnicza okrętu składała się z dwóch pojedynczych dział Vickers wz. 28 kal. 40 mm o długości lufy 40 kalibrów, maksymalnym kącie podniesienia 85°, szybkostrzelności teoretycznej 200, praktycznej 120 strzałów na minutę, donośności poziomej 5700 m i pionowej 3980 m oraz, od 1935 roku, dwóch zdwojonych, najcięższych karabinów maszynowych Hotchkiss wz. 1930 kal. 13,2 mm. Uzbrojenie jednostki uzupełniały dwa potrójne aparaty torpedowe kal. 550 mm, z reduktorami dla kalibrów 533 i 450 mm, umieszczone w osi symetrii okrętu, za ostatnim kominem oraz dwie zrzutnie bomb głębinowych, z zapasem 20 bomb po 200 kg, zainstalowane były w podpokładowych tunelach na rufie.

fot. ORP "Burza" i ORP "Wicher"; NAC

"Wicher" pełnił funkcję okrętu flagowego Dywizjonu Torpedowców, biorąc udział w reprezentacyjnych wizytach i wyprawach, m.in. do Tallinna, Rygi, Kopenhagi, Kilonii oraz pierwszej wizycie w porcie niemieckim w Sztokholmie. Jako reprezentacyjny zespół polskiej floty, Dywizjon Kontrtorpedowców odwiedzał różne porty, spotykając się z ważnymi osobistościami, takimi jak Adolf Hitler.

W czerwcu 1932 roku "Wicher" odegrał ważną rolę w tzw. kryzysie gdańskim, wymuszając na Senacie Wolnego Miasta zgodę na przywrócenie polskiej flocie prawa port d’attache w Gdańsku. W 1937 roku przeszedł nieznaczną modernizację i uzupełnienie wyposażenia.

W czasie II wojny światowej, po wybuchu konfliktu, "Wicher" pozostał jako jedyny polski niszczyciel na Wybrzeżu. 1 września 1939 roku został zaatakowany przez niemieckie samoloty Heinkel He 59/60, które zostały pomyłkowo wzięte za własne maszyny. Po rozpoznaniu jako niemieckie, doszło do wymiany ognia, a okręt został uszkodzony.

fot. ORP "Burza" i ORP "Wicher"; NAC

Następnego dnia, 2 września 1939 roku, podczas ataku niemieckich niszczycieli "Leberecht Maass" i "Wolfgang Zenker", "Wicher" bronił Helu, ale został trafiony i zatopiony. Zginął jeden marynarz, a wielu zostało rannych. Wrak został podniesiony na równą stępkę i przeholowany na zewnętrzną stronę falochronu portu helskiego, gdzie został zatopiony. Po wojnie wrak został zniszczony przez eksplozje i obecnie stanowi zabytkowy obiekt na dnie Zatoki Gdańskiej.

Artykuł oparty na dostępnych źródłach historycznych oraz relacjach związanych z historią Polskiej Marynarki Wojennej.