Narodziny Piwa Lager

Historia piwa stanowi fascynujący etap w ewolucji ludzkości, a najnowsze badania przynoszą światło na wcześniejsze wydarzenia niż dotychczas zakładano. Według artykułu opublikowanego w FEMS Yeast Research, piwo lager mogło zostać uwarzone po raz pierwszy już w roku 1602, w nadwornym browarze (Hofbräuhaus) Maksymiliana Wielkiego, elektora Bawarii, w Monachium.

Początki piwowarstwa sięgają starożytności. Najnowsze odkrycia archeologiczne sugerują, że piwo warzono już około 13 000 lat temu w wschodniej części Morza Śródziemnego. Do XX wieku dominującym stylem piwa był jednak ale, dopiero lager stanowi dziś aż 90% spożywanego na świecie trunku.

Przejście od tradycyjnego alego piwa do lagera miało miejsce pod koniec średniowiecza w Niemczech, kiedy to pojawił się nowy gatunek drożdży, Saccharomyces pastorianus. To właśnie te hybrydowe drożdże, powstałe w wyniku krzyżowania S. cerevisiae i S. eubayanus, dały początek piwu lager. Jednakże, dokładne okoliczności tego wydarzenia były do niedawna zagadką.

Badania historycznych zapisów browarniczych wskazują, że dolna fermentacja, charakterystyczna dla lagera, miała miejsce w Bawarii już dwieście lat wcześniej. Nowa hipoteza sugeruje, że to drożdże z browaru pszennego w małym bawarskim miasteczku Schwarzach skażały drożdże alego piwa, co doprowadziło do powstania S. pastorianus.

Ograniczenia nałożone na produkcję piwa przez bawarskie rozporządzenia z 1516 roku, zwane "reinheitsgebot", zezwalały jedynie na dolną fermentację i warzenie piwa w stylu lager. Jednakże piwo pszeniczne produkowane w Czechach było popularne w Bawarii, co prowadziło do importu dużych ilości tego trunku. Aby ograniczyć szkody gospodarcze, władca Bawarii nadał specjalny przywilej na warzenie piwa pszenicznego na przygranicznych terenach Czech.

Gdy linia rodziny Degenbergów, posiadaczy tego przywileju, wygasła, władzę przejął Maksymilian Wielki. To właśnie jego decyzja o przejęciu browarów Schwarzach von Degenbergów i import drożdży z tamtejszego browaru pszennego do Monachium miała kluczowe znaczenie dla narodzin S. pastorianus.

Badania genetyczne wskazują, że drożdże lager rozwijały się etapami. Najpierw do Monachium przybył szczep S. cerevisiae z Czech, gdzie już od XIV wieku produkowano piwo pszeniczne. Następnie połączył się on z drożdżami S. eubayanus, które już wcześniej stosowano w produkcji piwa monachijskiego. Ostatecznie nowy szczep S. pastorianus rozprzestrzenił się po całej Europie.

Odkrycia te rzucają nowe światło na historię piwa i jego znaczenie dla kultury i gospodarki. Jak stwierdził Mathias Hutzler, jeden z autorów artykułu, „ironią losu jest to, że wygaśnięcie jednej linii rodowej zapoczątkowało serię wydarzeń, które doprowadziły do narodzin drożdży lagerowych”. Dziedzictwo Hansa VIII von Degenberga może być być może niezamierzone, ale pozostawia trwały ślad w historii piwowarstwa.

Artykuł „Nowa hipoteza dotycząca pochodzenia drożdży lager Saccharomyces pastorianus” ukazał się w FEMS Yeast Research. Odkrycia te otwierają nowy rozdział w badaniach nad historią piwa i stanowią istotny wkład w naszą wiedzę na temat procesów fermentacji i ewolucji kultury piwnej.

na podstawie: Medievalists.net