browar tychy

Robert. Winkler

Miał Książę głowę...czyli 387 lat browaru Tychy.

W zapiskach rodu Promnitzów z 1613 roku, wspominano już o browarze, a pierwsze dokładniejsze o nim wzmianki pochodzą z roku 1623 z księgi dochodów dóbr pszczyńskich – to rok 1629 był znamienny w historii piwowarstwa dla całego Górnego Śląska - w tym to roku został założony browar Tyski-browar, który może się poszczycić nieprzerwanym do dnia dzisiejszego okresem funkcjonowania.

Pierwszymi piwowarami browaru, byli Stanisław Staśko ze Zbytneli oraz Szymon Śmieszny. W browarze następował powolny, lecz systematyczny rozwój browaru. W 1640 roku wymienione były w spisie inwentarzowym dwa naczynia do pędzenia wódki-a w 1664 roku w takim samym spisie wyszczególniono już pięć takich garnców. Browar rozwijał się pełną parą dopiero w drugiej połowie XVII wieku browar borykał się z pewnymi problemami i został on wydzierżawiony-trwało to kilkadziesiąt lat, bo dopiero w 1724 roku przeszedł on ponownie pod zarząd panów na Pszczynie. Browar prawdopodobnie jeszcze kilka razy oddawano w dzierżawę-lecz jego produkcja i wydajność wciąż rosła. W roku 1824 po raz pierwszy pojawiło się piwo butelkowe, również w tym roku przy browarze założono plantację chmielu a w 1829 zmodernizowano słodownię zaś później decyzją księcia pszczyńskiego Jana Henryka XI rozbudowano browar. Postawiono m.in. słodownię, warzelnię, suszarnię, dwie pęczarnie i młyn do słodu. W roku 1866 rządy w browarze objął Julius Muller-pierwszy dyrektor browaru, któremu to przypisywany jest najbardziej intensywny rozwój browaru i najbardziej wzmożona jego produkcja. Za czasów jego dyrektorowania w roku 1890 browar został oświetlony elektrycznie a w 1893 roku tyski browar połączono z dworcem kolejowym.

 Tuż obok browaru książęcego w 1897 roku nieopodal dworca otwarto drugi browar-Obywatelski, browar był swoistą konkurencją dla istniejącego już browaru Książęcego – który to rozpoczął kampanię reklamową, mówiącą o tym że w prawdzie w Tychach istnieją dwa browary-lecz „ najbardziej przednim piwem ‘’ jest piwo z browaru książęcego. Taka sytuacja a wiec ostra konkurencja browarów trwała do roku 1918 kiedy to browar książęcy przez wykup akcji przejął kontrolę nad browarem Obywatelskim który stał się jego integralną częścią.

Z powodu niegospodarności księcia pszczyńskiego Jana Henryka VI unikania przez niego płacenia podatków, spowodowało przejście browarów pod zarząd komisaryczny. Zarząd komisaryczny trwał do lutego 1939 roku, następnie z trzech browarów /do Książęcego i Obywatelskiego doszedł jeszcze browar w Siemianowicach/ została utworzona spółka-która to, niedługo cieszyła się swym istnieniem, bowiem zaraz po rozpoczęciu wojny nad browarami ustanowiono zarząd komisaryczny i powierzono go Rzeszy Niemieckiej. W tym to okresie browary tyskie warzyły piwo dla wojska, z powodu braku poczynionych inwestycji przez okupanta-browar choć mało zniszczony-był bardzo zdekapitalizowany. Po wyzwoleniu zakłady zostały przejęte przez pracowników, poczyniono niezbędne inwestycje, odnowiono maszyny i urządzenia by w marcu 1945 ruszyć z produkcją piwa.

W połowie lat pięćdziesiątych, poczyniono w browarze dalsze inwestycje, dębowe kadzie zamieniono na metalowe-przeprowadzono kapitalne remonty urządzeń chłodniczych, wywiercono cztery głębinowe studnie. Trwał intensywny rozwój browaru, co zaowocowało sporym wzrostem produkcji piwa-browar miał zdolności produkcyjne ponad 942 tyś. hektolitrów piwa rocznie, a dzięki nowej linii butelkowej jej wydajność wynosiła 18.000 butelek na godzinę. Z końcem lat siedemdziesiątych w browarze zainstalowano największą w kraju rozlewnię coca-coli. W miejscu starych stawów przy browarnianych-pojawiła się nowa kotłownia, zainstalowano też nowy pasteryzator tunelowy o wydajności 30 tys. butelek na godzinę. Obchody 360 rocznicy istnienia przedsiębiorstwa, zamknęła pewien okres jego działalności-szybkie przemiany w kraju wymusiły na firmie konieczność jej prywatyzacji-w dniu 1 lipca 1990 roku powstała spółka ‘Brownit’ - a w 1992 roku dzięki umowie licencyjnej z browarem z Austrii Ottakringer Hamer AG na rynku pojawił się nowy rodzaj piwa ‘Gold Fassl’ dzięki dalszym inwestycjom i modernizacjom w browarze w 1994 roku wyprodukowano ponad milion hektolitrów piwa – co było znakomitym sukcesem, gdyż jeszcze żadnemu pojedynczemu  browarowi istniejącemu na ziemiach polskich to się nie udało...
Proces prywatyzacji zakończono w 1996 roku, a o udziały w browarze tyskim zaczęły starać się takie browary jak Interbrew z Belgii, holenderski Heineken, duński Calsberg i browar, który ostatecznie zdobył większościowy pakiet 52 % akcji SAB z Południowej Afryki. W maju 1999 roku z połączenia browarów Lech browary wielkopolskie w Poznaniu i browary tyskie powstała Kompania Piwowarska-jest to obecnie drugi, co do wielkości producent piwa w polsce. W kwietniu 2003 roku do Kampanii dołącza kolejny browar, białostocki browar Doilidy a już rok później w 2006 roku Kampanii Piwowarskiej udaje się wyprodukować 10 milionów hektolitrów piwa. W styczniu 2008 roku w skład zakładu wchodzi browar Belgia w Kielcach a 14 maja 2009 roku SABMiller staje się 100% właścicielem Kampanii Piwowarskiej.
W grudniu 2004 roku powstało Tyskie Muzeum Piwowarstwa, mieści się ono w  starannie odrestaurowanym budynku kościoła ewangelickiego z 1902 roku, było to pierwsze tego typu muzeum branży piwowarskiej w Polsce. Obecnie muzeum odwiedza ponad 40 tysięcy gości z kraju i zagranicy. Rok 2009 został ogłoszony „międzynarodowym rokiem piwa ‘’ to właśnie Tyskie Browary objęły nad nim patronat, w tym też roku browar organizuje cykliczną imprezę zwaną BEERFEST czyli największe w kraju święto piwa-impreza ta ma byś cykliczną. Browar jest też zaangażowany w organizacje i wspieranie międzynarodowej giełdy Birofiliów.

Co do etykiet piwnych wydawanych przez browary tyskie, polecałbym kolekcjonerom poszukiwanie etykiet przedwojennych, duża ich część charakteryzuje się specyficznym kształtem-co sprawia iż wygląd ich jest niezwykle oryginalny. Godnym poszukiwania są również etykiety z okresu 1945-1951 tzw. PPF-y etykiety te są stosunkowo rzadko spotykane. Na uwagę zbieraczy zasługują też wszelkie etykiety z browaru Obywatelskiego w Tychach-z powodu, iż browar ten istniał zaledwie niewiele ponad 100 lat co sprawia że wydano w nim mało etykiet ze względu na niezbyt wielką produkcję piwa.


Komentarz jako:

Komentarz (0)