Browar Zamkowy w Cieszynie

Browar Zamkowy Cieszyn

Powstał w 1846 z inicjatywy rodziny Habsburgów (Karola Ludwika) w dawnej rezydencji należącej do arystokratów. Jest to najstarszy polski browar, gdzie piwo warzy się wciąż metodami tradycyjnymi, przy użyciu otwartych kadzi fermentacyjnych, a poszczególne procesy warzenia odbywają się w komorach wydrążonych w górze zamkowej.

Flagową marką Browaru w Cieszynie jest piwo Cieszyńskie pod którą dostępne są piwa w kilku różnych stylach. Oprócz tego Browar warzy piwo Brackie oraz Żywiec Porter.

Browar jest też siedzibą Stowarzyszenia Piwowarów Domowych oraz organizatorem festiwalu piwnego Bracka Jesień. Browar Zamkowy Cieszyn działa jako oddzielna jednostka organizacyjna, choć kapitałowo należy do Grupy Żywiec.

Browar Zamkowy Cieszyn od 9 lat warzy piwa specjalne, które powstają na bazie receptury piwa, które zdobywa tytuł najlepszego piwa roku — Grand Championa w Konkursie Piw Domowych.

Współcześnie piwowarzy z Cieszyna nadal stosują te same metody jak przed laty - pracochłonne zacieranie dekokcyjne, brzeczka fermentująca w otwartych kadziach w zabytkowych wnętrzach oryginalnego budynku browaru, a na koniec leżakowanie w zbiornikach umieszczonych w piwnicach wydrążonych we wnętrzu Góry Zamkowej. W Cieszynie powstaje piwo Brackie oraz Porter Żywiecki, a także piwa specjalne Grupy Żywiec. To tutaj co roku obywa się warzenie Grand Championa - specjalnej edycji piwa według pomysłu i receptury laureata Konkursu Piw Domowych. Przy okazji jubileuszu 1200-lecia miasta Cieszyna zostało tu wyprodukowane okolicznościowe piwo Brackie Mastne, które recepturą nawiązywać miało do pierwszego historycznie udokumentowanego piwa warzonego w tym regionie.

Historia Browaru

1846 rok – Powstanie Brackiego Browaru Zamkowego

Browar w Cieszynie został wybudowany na wzgórzu zamkowym przez arcyksięcia Albrechta Fryderyka Habsburga. Lokalizacja ta uznawana jest za miejsce założenia Cieszyna – jednego z najstarszych miast na Śląsku. Ponieważ wzniesiono go w sąsiedztwie habsburskiego zamku (dokładnie − na północnych fundamentach jego obwarowań), przylgnęła do niego nazwa „Zamkowy”. Jak na ówczesne czasy budowa zakładu mieszczącego się w czteroskrzydłowym, kwadratowym budynku z dziedzińcem pośrodku, była ogromnym przedsięwzięciem inwestycyjnym. Po budowie niemal natychmiast rozpoczęto tu produkcję piwa pilzneńskiego, czerpiąc rozwiązania technologiczne z terenu Czech i Moraw pozostających pod wpływami Habsburgów. Inwestycja okazała się sukcesem i piwo z Cieszyna szybko stało się popularne w całej Austrii - znamienitość rodu, do którego należał browar, wpływała pozytywnie na sprzedaż.

W 1846 roku umarł Karol Ludwik, jego pierworodny syn Albrecht Fryderyk Habsburg, zachęcony sukcesem Cieszyna, zdecydował się na założenie kolejnego browaru, ulokowanego w Żywcu.

Jeszcze przed I wojną światową browar połączono z Fabryką Win i Likierów w Błogocicach. Przede wszystkim jednak stale go modernizowano, m.in. stare maszyny parowe zastąpiono nowoczesnymi, wyposażonymi w silniki Diesla.

1919 rok – Nacjonalizacja browaru w Cieszynie

Koniec I wojny światowej, upadek monarchii austro-węgierskiej i traktat wersalski przyniosły zmiany własnościowe. Nowym właścicielem browaru, noszącego teraz nazwę: Państwowe Zamkowe Zakłady Przemysłowe w Cieszynie, został Skarb Państwa. Przez kolejnych kilkanaście lat znacjonalizowany browar był dzierżawiony przez warszawskich prominentów, skoligaconych m.in. z prezydentem Ignacym Mościckim. Potem przejęła go Dyrekcja Lasów Państwowych.

1939 rok – Ocalony przed rozgrabieniem

Okres II wojny światowej, tak bezwzględny dla wielu fabryk, okazał się dla cieszyńskiego browaru łaskawy. W znacznym stopniu dzięki zaangażowaniu jego pracowników, którym udało się ukryć część urządzeń oraz surowców i tym samym uchronić majątek zakładu przed rozgrabieniem i wywiezieniem na teren Rzeszy.

1946 rok – Od Cieszyna do Żywca

Po zakończeniu wojny browar utracił swoją autonomię − został włączony w struktury Bielskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych, a z czasem Zakładów Piwowarskich w Żywcu.

1989 rok – Nowoczesność kontra tradycja

Najnowsza historia browaru to z jednej strony częste zmiany jego nazwy (efekt zmian własnościowych), z drugiej − stała rozbudowa zakładu. Na szczęście niezmieniona pozostała koncepcja cieszyńskiego browaru jako browaru lokalnego, mającego silnie rozpoznawalną lokalnie markę i stałą rzeszę odbiorców. Dziś liczba fanów piwa Brackiego stale się powiększa, a sława napoju z pianką z Browaru Zamkowego wykracza poza Cieszyn. A choć dzięki nowym inwestycjom cieszyński browar ma nową automatyczną kegownię, to jednak wciąż produkuje się w nim piwo w bardzo tradycyjny sposób, w otwartych kadziach fermentacyjnych. Odkryte kadzie mieszczą się w starych, zabytkowych piwnicach browaru. Dzięki temu browar jest unikatem na skalę europejską, jedynym takim w Grupie Żywiec i jednym z nielicznych w Europie. W czerwcu 2011 obchodził swoje 165. urodziny. W tym samym roku browar znalazł się w grupie pięciu najlepszych polskich browarów
w plebiscycie organizowanym przez jeden z najbardziej opiniotwórczych polskich piwnych portali Browar.biz.

2009 rok – Pierwsze uwarzenie Grand Championa

W Brackim Browarze Zamkowym po raz pierwszy uwarzono Grand Championa czyli najlepsze piwo domowe wyłonione w Konkursie Piw Domowych podczas Festiwalu Birofilia w Żywcu. Bracki Koźlak Dubeltowy według receptury Jana zawierał 20% ekstraktu i 8,9% alkoholu, jego skład został skomponowany z jasnego słodu pilzneńskiego, monachijskiego, wiedeńskiego, słodu Caraamber
i dodatku mchu irlandzkiego. Po raz pierwszy Grand Champion Birofilia uwarzony w Browarze Zamkowym Cieszyn trafił do ogólnopolskiej sprzedaży 6 grudnia co zapoczątkowało nową piwną tradycję.

2015 roku – Zmiana nazwy na Browar Zamkowy Cieszyn

Bracki Browar Zamkowy zostaje wydzielony z Grupy Żywiec jako niezależny podmiot biznesowy
i zmienia nazwę na Browar Zamkowy Cieszyn. Na rynku pojawia się seria piw w różnych stylach pod marką Cieszyńskie. Rozpoczyna się nowa era w rozwoju browaru.