Poszukiwania.pl

Starożytni Celtowie, znani z bogatej kultury i militarnych zdobyczy, używali nie tylko mieczy i tarcz, ale także niezwykłego instrumentu muzycznego znanego jako Carnyx. Ten mosiężny instrument, stosowany między 300 rokiem p.n.e. a 200 rokiem naszej ery, pełnił rolę zarówno psychologicznej broni wojennej, jak i wyjątkowego instrumentu muzycznego.

Carnyx był obecny w różnych kontekstach i miejscach, noszony przez bandy celtyckich najemników, uczestnicząc w atakach na greckie sanktuaria, przeciwstawiając się Juliuszowi Cezarowi w Galii, a nawet stanowiąc punkt oporu podczas inwazji Klaudiusza na Brytanię. Jego obecność obejmowała także buddyskie rzeźby w Indiach, świadczące o globalnym zasięgu wpływu Celtów w epoce żelaza.

fot. Claude Valette, Wikipedia; Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.

Carnyx, choć łączony z Celtami, był używany również przez Daków we współczesnej Rumunii. To skomplikowane powiązania kulturowe ukazują, że termin „celtycki” jest bardziej złożony, a pewne elementy sztuki i technologii były wspólne dla różnych kultur na znacznych odległościach.

Instrument ten składał się z długiej, cienkiej rury mosiężnej, osiągającej długość 3 metrów, z zagięciami pod kątem prostym na obu końcach. Jego dolny koniec kończył się ustnikiem, a górny koniec rozszerzał się w dzwonek, najczęściej ozdobiony wizerunkiem głowy dzika. Carnyx był zaprojektowany tak, aby miał ruchomy język, co zwiększało hałas wydawany przez instrument. Grano na nim pionowo, a dzwonek wystawał znacznie ponad głowy wojowników, co miało na celu wywołanie większego zamieszania i hałasu na polu bitwy.

fot. Bloodofix, Wikipedia;  Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.

Opis dźwięku carnyxa i efektów jego użycia na wojennym froncie zachwycił nawet starożytnych historyków. Grecki historyk Polibiusz podkreślał wrzawę armii galijskiej, a rzymski historyk Diodorus Siculus opisywał dźwięk carnyxa jako ostry i pogłosowy, idealny do wprowadzenia zamieszania na polu bitwy.

Odkrycia archeologiczne wspierające historię carnyxa obejmują skarby broni zniszczonej rytualnie, takie jak miecze, tarcze, a przede wszystkim sam carnyx. Najwspanialszy egzemplarz został odkryty w Deskford w Szkocji w 1816 roku, a inne znaleziska pochodzą m.in. z Tintignac we Francji. Tintignac Carnyx, odkryty w 2004 roku, stał się pierwszym praktycznie kompletnym carnyxem, co wzbogaciło naszą wiedzę na temat tego niezwykłego instrumentu używanego przez Celtów w epoce żelaza.

Carnyx to nie tylko element muzycznego dziedzictwa Celtów, ale także fascynująca forma sztuki i broni wojennej, która pozostaje enigmatycznym świadectwem bogactwa kultury i zręczności Celtów w starożytnym świecie.

fot. główne: Claude Valette, Wikipedia; Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.